Ontdek energie  (Page 2/2)

Ons kry hoofsaaklik twee tipes elektrisiteit, naamlik hoofstroomelektrisiteit en battery-elektrisiteit .

Opdrag 5A

Maak ‘n plakkaat van elektriese toestelle wat met hoofstroomelektrisiteit en met battery-elektrisiteit werk.

Agtergrond

Chemiese energie is elektriese energie wat byvoorbeeld in batterye se chemikalieë vasgevang word en het dus die potensiaal om ‘n elektriese stroom op te wek. By ‘n nat battery word twee metale, naamlik koper en sink, genaamd elektrodes, in ‘n suuroplossing genaamd elektroliet geplaas. ‘n Chemiese reaksie word veroorsaak, wat ‘n elektriese krag skep. Negatiewe elektrone vloei deur die suuroplossing van die koper na die sink. Die stroom vloei met die draad weer na die koper en so vloei die elektrisiteit aan. Die chemiese energie wat in ‘n battery gestoor word, word in VOLT gemeet. Ons kry dus batterye van verskillende sterktes en elk met ‘n positiewe en negatiewe pool.

‘n Italianer, Allessandro Volta, het in 1790 die eerste battery gemaak.

Stroom vloei altyd van ‘n positiewe pool na ‘n negatiewe pool in ‘n stroombaan. ‘n Elektriese stroom vorm dus wanneer elektrone in ‘n stukkie draad almal in dieselfde rigting beweeg. Om elektriese energie te verskaf, moet die elektrone in ‘n ononderbroke baan, genoem ‘n elektriese stroombaan , beweeg. Die enigste manier hoe ‘n persoon kan agterkom of daar ‘n stroom vloei, is om na sy uitwerking te kyk.

Watter basiese komponente het ‘n elektriese stroombaan?

• Daar moet ‘n energiebron , byvoorbeeld ‘n battery, of elektrisiteit of ‘n opwekker wees;
• Daar moet ‘n geleier wees, waardeur die elektriese energie kan vloei. Dit is gewoonlik ‘n metaal en bied min weerstand teen elektriese stroom.
• Daar moet ‘n skakelaar wees waarmee jy die stroombaan kan laat vloei of onderbreek.
• Daar moet ‘n lading wees wat die elektrisiteit gebruik, dit wil sê, ‘n lig-, klank-, beweging-, of warmtebron, sodat die chemiese energie omgesit kan word in elektriese energie wat dan een van bogenoemde vier kan word.

Isolators is materiaal wat nie elektrisiteit gelei nie, soos plastiek, rubber en glas. Dit word om metaaldraad of om gloeilamphouers gesit om te keer dat die stroom deur ander metaalvoorwerpe vloei wat daaraan raak.

Opdrag 5B

Elke komponent van ‘n stroombaan het ‘n spesifieke simbool sodat dit moontlik is om ‘n stroomdiagram van ‘n stroombaan te teken.

Opdrag 6

Skrywe of die volgende reëls oor hoe om versigtig met hoofstroomelektrisiteit om te gaan WAAR of ONWAAR is. Doen dit eers individueel en daarna in ‘n groep.

Jy kan baie seerkry as jy ‘n elektriese skok opdoen deurdat ‘n elektriese stroom van ‘n hoofstroomelektrisiteitsbron deur jou liggaam vloei. Jy kan ernstige brandwonde opdoen, jou spiere trek saam wat maak dat jy nie die draad kan los nie en jou hart en jou longe kan ophou werk.

Assessering

Memorandum

Energie

(kilo) Joule

Opdrag 1

Hang af van blikkies voedsel wat gebruik is.

Opdrag 2

Voedselsoorte wat suiker en stysels bevat.

Opdrag 3

Die atleet moet genoeg energie kan opgaar om die wedloop te kan voltooi en pasta bevat baie energie.

Opdrag 4

(a) ‘n hoëtroustel

(b) ‘n stoof

(c) ‘n bal aan ‘n rek

(d) ‘n gloeilamp

(e) ‘n elektriese trein

(f) ‘n motorbattery

Opdrag 5A

• Hoofstroom-elektrisiteit Battery-elektrisiteit
• Televisie flits
• Bedlampie CD-speler
• Haardroër
• Ketel
• Verwarmer
• CD-speler

Opdrag 6

(a) W

(b) O

(c) W

(d) O

(e) O

(f) O

(g) W