Ontwikkelingsvraagstukke

Sosiale wetenskappe: aardrykskunde

Graad 9

Ontwikkelingsvraagstukke

Module 1

Veranderinge wat na 1940 in sa plaasgevind het

1. Politieke agtergrond

• Die Tweede Wêreldoorlog het die politieke aktiwiteite sowel as die ontwikkeling in SA beïnvloed. Daar was verdeeldheid onder die blankes en ongeduld onder die swartes. Die ANC en hul Jeugliga het aktief geword en die Smuts-regering het toenemend onseker geraak oor die rigting wat hulle moes volg. Die land het vinnig verstedelik en dit het sekere gevolge vir ontwikkeling ingehou. Die regering van daardie tyd het gemeen dat segregasie (skeiding en ongelykheid tussen rasse) uit die stelsel moes verdwyn. Die paswette is dus verslap, swartmense is as mans en vroue erken en welsynsprogramme is van stapel gestuur om alle mense te help ontwikkel. Maar intussen het Afrikanernasionalisme gegroei. Dit was die begin van die ommeswaai in die land. Uiteindelik het die Nasionale Party in 1948 die algemene verkiesing gewen. Daarna het hulle die regerende party geword en die stelsel van Apartheid is op die wetboeke geplaas. Segregasie of rasseskeiding is dus formeel toegepas, en alle groepe en gebiede is nie ewe goed ontwikkel nie. Sekere areas en bevolkingsgroepe het agter gebly. Daarom word daar nog gepraat van “agtergeblewe” of “voorheen benadeelde” gemeenskappe. Die huidige regering probeer tans om die situasie reg te stel, en almal die kans op ontwikkeling en vooruitgang te bied. Dit is een van die grootste uitdagings in ons land, waaraan almal moet saamwerk.

  

  ‘n Tipiese voorbeeld van afsonderlike geriewe

  

Genl. J.C. Smuts – leier van die Verenigde Party

Die eerste drie premiers n á die bewindsoorname van die Nasionale Party in 1948. Van regs na links: dr. D.F. Malan (1948 – 1954), mnr. J.G. Strydom (1954 – 1958) en dr. H.F. Verwoerd (1958 – 1966)

Aktiwiteit 1:

Om ‘n opstel oor die veranderinge wat na 1940 in sa plaasgevind het, te skryf

[lu 3.1 - 3.4]

Bestudeer die volgende foto’s. Skryf ‘n opstel van een A4-bladsy wat die veranderinge in meer besonderhede beskryf. Verskaf voorbeelde van spesifieke veranderinge wat plaasgevind het. Die Geskiedenisonderwyser en leerders se ouers en familielede kan help met inligting. Laat twee of drie leerders hul verslae aan die klas voordra en moedig bespreking aan.

Distrik Ses

Sharpeville

Uitgesoekte bronne om te raadpleeg

1. Müller, C.F.J. e.a.: 500 Jaar Suid-Afrikaanse Geskiedenis, Kaapstad. 1980

2. Ormer-Cooper, J.D.: History of Southern Africa, London, 1994

3. Welsh, F.: A History of South Africa, London, 2000

4. Giliomee, H.: Die Afrikaners, Kaapstad, 2004

Assessering

Memorandum

AKTIWITEIT 1:

Die volgende is van belang!

• 1948: Verenigde Nasionale Party wen die verkiesing
• 1951: Verenigde Nasionale Party en die Afrikanerparty smelt saam as die Nasionale Party.
• Opkoms van swart nasionalisme
• 1960: Referendum – Republiek
• Toepassing van die beleid van APARTHEID

Hier volg van die apartheidswette:

• 1949: Wet op Gemengde Huwelike
• 1950: Bevolkingsregistrasiewet
• 1950: Groepsgebiedewet
• 1954: Swart Hervestigingswet
• 1953: Wet op Aparte Geriewe
• 1956: Wet op Aparte Kiesersregistrasie
• 1959: Wet op Aparte Universiteite

• Teenstand teen bogenoemde wette: binne- sowel as buitelands.

• Fotovertolking:

Distrik Ses : Met die koms van die Groepsgebiedewet is Distrik Ses in 1966 tot ‘n blanke gebied verklaar. In die daaropvolgende aantal jare is al die huise platgeslaan en is die inwoners gedwing om na die Kaapse Vlakte te verhuis.

Sharpeville : Hierdie insident het in 1960 plaasgevind. Dit was vir die anti-apartheidsgroepe duidelik dat apartheid nie sonder geweld afgeskaf sou word nie. Op 21 Maart 1960 het PAC-ondersteuners die polisiestasie by Sharpeville omsingel. Toe die polisie op die oproerige skare begin skiet, en hulle wou vlug, is baie doodgetrap en ander doodgeskiet. 69 Mense is gedood!