1.1 Hoe word lengte- en breedtelyne in jou atlas gebruik?

SOSIALE WETENSKAPPE: AARDRYKSKUNDE

Graad 6

KAARTWERK

Module 2

Hoe word lengte- en breedtelyne in jou atlas gebruik?

Breedtelyne (N of S) en lengtelyne (O of W) kan ook SAAM gebruik word om die presiese ligging van plekke te beskryf. Dan word hulle ‘n plek se liggingskoördinate genoem.

Kom ons veronderstel dat jy geen idee het waar Sydney op die aardbol geleë is nie. Eerder as om ure op die kaart te sit en soek, gaan jy na die INDEKS agter in die Atlas, waarin plekname alfabeties verskyn.

Byvoorbeeld:

Langs Sydney verskyn die volgende gegewens:

Sydney 55 33.55 S 150.30 0

Dit beteken

55 - bladsy 55 in die atlas (wissel van atlas na atlas)

33.55 S - 33 grade en 55 minute Suid

150.30 O - 150 grade en 30 minute Oos.

Deur van die graadverwysing gebruik te maak, is dit maklik om enige plek op te spoor. Die graadverwysing verwys na lengte- en breedtegrade.

Aktiwiteit 1:

Om die ligging van hoofstede te bepaal

[LU 1.3]

Soek die volgende hoofstede in die indeks van jou atlas op en skryf die ligging van elk volledig neer. Dui dan aan watter een die koudste klimaat behoort te hê, watter plekke naastenby dieselfde behoort te wees, ensovoorts.

Aktiwiteit 2:

Om inligting op ‘n wêreldkaart aan te bring

[LU 1.2]

Gebruik ‘n wêreldkaart in jou atlas en voltooi die volgende:

Noem die drie soorte skale wat op die wêreldkaart aangedui is;

Meet die afstand tussen die volgende plekke in sentimeter. Gebruik die verhoudingskaal van die kaart en bepaal die werklike afstand in kilometer. Toon jou berekeninge.

a) (4) Kaapstad na (5) Melbourne _______ km

b) (6) New York na (7) Londen ________ km

c) (8) Parys na (9) Johannesburg ________ km

Bestudeer die wêreldkaart en sê in watter rigting die volgende lande ten opsigte van mekaar lê:

Suid-Amerika na Europa

Europa na Afrika

Australië na Suid-Afrika

Europa na Australië

Indien jy vanaf Johannesburg (9 op kaart) na die naaste oseaan wil vlieg, in watter rigting en hoe ver in kilometer sal dit wees?

Rigting ________

Afstand _______ km

In watter twee halfrondes is die volgende lande en vastelande geleë?

Asië__________en_______________

i) Kanada ______________en_______________

j) Suid-Afrika _____________ en________________

k) Indië ____________en___________________

l) VSA ________________en ___________________

Watter breedtelyne word deur nommers (10), (11) en (12) voorgestel?

(10)

(11)

(12)

Noem die lengtelyn wat deur Londen gaan.

Sal die son in die oggend eerste by Australië of Suid-Afrika “verskyn”? Gee redes vir jou antwoord.

Figuur 4

Aktiwiteit 3:

Om die indeks van ‘n atlas te gebruik

[LU 1.3]

Gebruik die indeks van jou atlas om die volgende te vind.

1. Watter rivier vloei deur München?

2. Watter kanaal verbind Berlyn met die Noordsee?

3. Noem die naam van die grootste eiland van Japan

4. Hoe hoog is die hoogste spits in die Kaukasus?

5. Noem die hoofstad van Taiwan

6. Tussen watter twee dele van die Verenigde Koninkryk is die Cheviot-heuwels?

_____________en _________________

7. Watter tydsverskil is daar tussen Rosario en Manaus in Suid-Afrika?

8. Watter stad lê 25 km suidoos van Amsterdam?

9. In watter land is die stad Stuttgart?

10. Watter rivier mond by die monding van die St Luciameer uit?

11. Hoe ver is die hoofstad van Argentinië van die hoofstad van Uruguay af?

12. Wat is so uitsonderlik aan die Titicacameer? (Kyk na die kleur van die omringende

gebied)

13. Watter een van Ladismith en Ladysmith lê die naaste aan Kaapstad?

14. Op watter eiland is die stad Palermo geleë?

15. Ongeveer hoeveel kilometer is die kuslyn van die Nigerdelta?

Assessering

Memorandum

Aktiwiteit 1:

Aktiwiteit 2:

Verhoudingskaal

Woordskaal

Lynskaal

±10 000 km

±6 000 km

±7 000 km

NO

S

W

g) SO

O

±600 km

N en O

N en W

S en O

N en O

N en W

23,5ºC

0º

60ºN

Greenwich (0º)

Australië – O van SA geleë

Aktiwiteit 3

Isar

Mittelandkanaal

Honsjoe

Elbroes / 5 633 m

Taipei

Skotland en Engeland

Geen

Hilversum

Duitsland

Umfolozi

250 – 300 km

Baie hoog

Sicilië

±250 km