1.3 Taal as boodskappe

LU 5

DINK EN REDENEER

Die leerder is in staat om taal vir dink en redeneer te gebruik en inligting vir leer te verkry, verwerk en gebruik.

Dit is duidelik wanneer die leerder:

5.1 taal gebruik om te dink en te redeneer:

5.1.1 identifiseer oorsaak en gevolg in mondelinge en geskrewe tekste en verduidelik die verband daartussen;

5.1.3 onderskei tussen die voor- en nadele van iets en verduidelik dit;

5.3 inligting verwerk:

5.3.5 organiseer inligting in ‘n tydlyn;

5.3.6 evalueer en maak gevolgtrekkings en verduidelik redes daarvoor.

5.4 taal gebruik om skeppend te dink:

5.4.2 voorspel wat in ‘n denkbeeldige situasie sou kon gebeur.

LU 6

TAALSTRUKTUUR EN -GEBRUIK

Die leerder ken en is in staat om die klanke, woordeskat en grammatika van die taal te gebruik om tekste te skep en te interpreteer.

Dit is duidelik wanneer die leerder:

6.1 met woorde werk:

6.1.1 skep eie persoonlike spellys;

6.1.2 toon kennis van die kompleksiteit van alfabetiese volgorde waar die orde volgens die eerste letter gegee word;

6.1.3 spel dikwels gebruikte woorde korrek en herken uitsonderings in spelpatrone;

6.1.5 gebruik hoofletters korrek;

6.1.8 ontwikkel woordeskat deur woordvorming, deur woordfamilies en woorde uit dieselfde veld te herken en deur betekenis uit die konteks af te lei;

6.1.10 gebruik samestellings om woordeskat uit te brei;

6.1.12 gebruik alledaagse afkortings en akronieme;

6.2 met sinne werk:

6.2.4 gebruik voegwoorde en betreklike voornaamwoorde doeltreffend om sinne te verbind;

6.2.5 gebruik die korrekte woordorde en verstaan hoe woordorde betekenis kan beïnvloed;

6.2.6 gebruik en wissel tydsvorme doeltreffend en gepas;

6.2.8 verstaan en gebruik die ontkennende vorm gepas;

6.2.9 gebruik en wissel die direkte en indirekte rede doeltreffend, met korrekte punktuasie, voornaamwoorde en bywoorde;

6.2.10 gebruik hoofletters en punktuasie korrek: punt, komma, vraagteken, uitroepteken, dubbelpunt, afkappingsteken, aanhalingstekens;

6.2.13 verstaan die funksie en gebruik van alledaagse adjektiewe: intensiewe vorme;

6.4 bewustheid en gebruik van styl ontwikkel:

6.4.3 gebruik duidelike en samehangende sinne sonder te veel woorde en met die korrekte grammatikale struktuur;

6.4.4 gebruik taal met die gepaste formaliteitsgraad (register) in minder bekende situasies en toon bewustheid van teikengroep;

6.6 metataal gebruik:

6.6.1 gebruik die woordeskat wat nodig is om oor die taal te praat (akronieme, direkte en indirekte rede).

Memorandum

Aktiwiteit 1

• Eie opsommende sin.

Begin selfone gebruik2 500 000 telefone in S.A.Skakel direk na oorsese nommers1000 000 telefone in S.A.

Aktiwiteit 2

Groepbespreking

Aktiwiteit 3

-straat

-weg

Posbus

Rylaan

Laan

Landgoed

-singel

Aktiwiteit 4

(i) Kaapstad se kode

(ii) 021 371 8186

(iii) Hanekomsingel 46, Belhar

(iv) Stoele, tafels en breekgoed.

(v) Dis die laaste van op die bladsy.

Aktiwiteit 5

Eie verslag

Aktiwiteit 6

(a) be-lang-ri-ke

spe-si-a-le

kom-buis-kas

rus-kan-sie

ge-hoor-buis

par-ty-keer

huis-men-se

gun-ste-ling-pro-gram-me

mag-te-loos

kie-lie

(b) tafelpote ta-fel-po-te

hoenderhane hoen-der-ha-ne

waterstrome wa-ter-stro-me

biblioteke bi-bli-o-te-ke

melkhoutbome melk-hout-bo-me

nawekie na-we-kie

skrefie skre-fie

bioskopie bi-o-sko-pie

eensamer een-sa-mer

aangenamer aan-ge-na-mer

kêreltjie kê-rel-tjie

ooitjie ooi-tjie

stemmetjie stem-me-tjie

Aktiwiteit 7

(i) T oe P a en Ma nog jonk was , was hulle albei goeie atlete .

(ii) E k wens my ma en my pa het baie geld gehad .

(iv) M eneer sê altyd : “J ulle moet pynlik netjies skryf .”

(v) H y het ‘n stokou , verwaarloosde , geroeste motor .

1. S ommige motors is so klein dat selfs hul enjins kleiner is as di é van sommige motorfietse .