0.1 Khái niệm chung về máy bơm và trạm bơm  (Page 2/3)

Bơm rô to: Dùng cơ cấu bánh răng hoặc bánh vít, cánh trượt đặt ở chu vi phần quay của bơm để đẩy chất lỏng. Bơm này gồm có: bơm răng khía, bơm pít tông quay, bơm tấm trượt, bơm vít, bơm pít tông quay, bơm chân không vòng nước ... Bơm rô to có lưu lương nhỏ thường được dùng trong công nghiệp;

Ngoài ra còn có rất nhiều loại bơm động học và bơm thể tích khác được sử dụng trong thực tế sản xuất và đời sống, sinh viên có thể tham khảo trong các tài liệu về máy bơm được xuất bản trong và ngoài nước. Trong giáo trình này chúng ta chỉ nghiên cứu loại máy bơm được dùng phổ biến cho bơm nước tưới tiêu trong thủy lợi, đó là các loại máy bơm cánh quạt còn các bơm khác xin xem bổ sung ở chương VII .

Các thông số năng lượng chính và vùng sử dụng bơm

Thông số năng lượng chính của máy bơm là những số liệu chủ yếu biểu thị đặc tính cơ bản của máy bơm bao gồm: lưu lượng Q, cột nước H, công suất N, số vòng quay n và độ cao hút nước cho phép hs... Những thông số này nhà máy chế tạo bơm đã ghi sẵn trên nhãn hiệu máy. Sau đây là những thông số chính:

I. lưu lượng q

Lưu lượng là thể tích khối chất lỏng được máy bơm bơm lên trong một đơn vị thời gian Q ( l/s, m3/s, m3/ h ). Thể tích có thể là m3 hoặc lit, còn thời gian có thể tính là giây -thường đối với máy bơm lớn, hoặc giờ - thường dùng đối đối với máy bơm nhỏ hoặc thường dùng lưu lượng cho toàn trạm.

Ii. cột nước h

Cột nước là năng lượng mà máy bơm truyền cho một đơn vị khối lượng chất lỏng qua nó. Năng lượng đó bằng hiệu số năng lượng đơn vị của chất lỏng ở cửa ra và cửa vào của bơm:

H = $\frac{p_2-p_1}{g}¸\frac{v_2^2-v_1^2}{\mathrm{2g}}¸\mathrm{DZ}$ ( 1 - 1 )

Trong ( 1-1): p1, p2 - áp suất tuyệt đối ở các điểm đặt thiết bị đo;

v1, v2 - tốc độ nước trong ống hút và ống đẩy;

Z = Zm - Zb, khi Zm cao hơn Zb thì Z>0, ngược lại thì Z<0.

Thiết bị đo chân không chỉ ra độ cao chân không Hck ở ống hút, bởi vậy trị số của nó là :

Hck = $\frac{p_a}{g}-\frac{p_1}{g}$ hoặc $\frac{p_1}{g}$ = $\frac{p_a}{g}-$ Hck ;

Thiết bị đo áp lực chỉ ra áp lực dư trong ống đẩy:

Hak = $\frac{p_2}{g}-\frac{p_a}{g}$ hoặc $\frac{p_2}{g}=$ Hak $+\frac{p_a}{g}$ .

Đặt các giá trị trên vào công thức ( 1 - 1 ) ta có :

H = Hak + Hck + Z + $\frac{v_2^2-v_1^2}{\mathrm{2g}}$ $$ ( 1 - 2 )

Cần hiểu rằng khi đặt áp kế thấp hơn chân không kế thì giá trị h sẽ âm. Tổng ba thành phần Hak + Hck  Z = HM đọc được từ áp kế, chân không kế, biểu thị bằng mét cột nước và khoảng cách thẳng đứng giữa các điểm đặt dụng cụ đo, HM được gọi là "cột nước áp kế của máy bơm ". Tổng cột nước mà máy bơm cần phải sản ra sẽ là:

H = HM + $\frac{v_2^2-v_1^2}{\mathrm{2g}}$ ( 1 - 3 )

Trong trường hợp ống hút và ống đẩy có cùng đường kính, nên v1 = v2, thì cột nước toàn phần của bơm bằng cột nước áp kế của bơm. Nếu áp suất trên bề mặt chất lỏng ở hai bể là khác nhau thì máy bơm cần phải khắc phục hiệu số áp suất p = p2 - p1 và các tổn thất thủy lực trên 2 ống, khi đó tổng cột nước máy bơm cần phải sản ra là: