0.1 Mỹ học mác - lênin  (Page 23/34)

Trong khi đó nghệ thuật không chỉ đưa lại tư liệu đồ sộ về nhận thức cuộc sống, (tri thức về tự nhiên xã hội lịch sử được nghệ thuật phản ánh) mà còn gợi mở kích thích trí tưởng tượng phong phú sáng tạo đối với khoa học.

Riêng khoa học kỹ thuật đem đến cho nghệ thuật những phương tiện thể hiện mỗi ngày một phong phú.

Nghệ thuật và chính trị:

Chính trị hiểu theo nghĩa chung nhất là quan hệ giữa các tập đoàn xã hội, các giai cấp, các nhà nước. Người nghệ sĩ sống và sáng tác bao giờ cũng phải đứng trong một tập đoàn, một giai cấp, một quốc gia nào đó mà có thể cá nhân nghệ sĩ ấy không ý thức được một cách rõ ràng. Mặt khác, nghệ thuật có sức mạnh tiềm tàng trong việc tác động đến tinh thần, quan điểm chính trị của con người thông qua chức năng giáo dục. Vì vậy, mặc dù nghệ thuật và chínht trị là hai lĩnh vực tinh thần khác nhau của đời sống xã hội nhưng nó có sự tác động lẫn nhau một cách tích cực.

Nghệ thuật và đạo đức:

Con người và những mối quan hệ mang tính người vao giờ cũng là trung tâm phản ánh của nghệ thuật, trong mối quan hệ giữa những thành viên xã hội với nhau thì những quy tắc, chuẩn mực đạo đức giữ vai trò kiểm soát. Vì vậy, những vấn đề đạo đức thường xuyên có mặt trong các tác phẩm nghệ thuật. Nghệ thuật giáo dục những nguyên tắc đạo đức vạch trần tội ác, chỉ ra những biểu hiện xấu xa của sự ích kỷ, thấp hèn bằng các phương tiện riêng của mình.

Những nguyên tắc đạo đức mà người nghệ sĩ thấm đượm sẽ giúp anh ta đi sâu, mổ xẻ tâm lý hành vi nhân vật của mình được sâu sắc hơn. Người thưởng thức nghệ thuật có phẩm chất đạo đức cao quý không thể khoái trá, đồng cảm với những hành vi thấp hèn của nhân vật. Với đạo đức tốt, người ta sáng tạo và sử dụng những tác phẩm có nội dung tốt. Có nội dung tốt tác phẩm nghệ thuật sẽ nhân lên những công chúng có đạo đức tốt. Sự thống nhất và mối liên hệ hữu cơ này có cơ sở từ sự thống nhất của cái chân, thiện, mỹ.

Nghệ thuật và tôn giáo:

Tôn giáo và nghệ thuật phản ánh một tồn tại xã hội nhất định. Nhưng nghệ thuật phản ánh cái thẩm mỹ từ cuộc sống hiện thực qua hình tượng nghệ thuật. Ngược lại, tôn giáo lại phản ánh hiện thực một cách hư ảo hoang đường

Nghệ thuật cổ vũ cuộc đấu tranh cho tự do, cho hạnh phúc trần gian đích thực. Còn tôn giáo khuyên nhủ sự nhẫn nhục, chịu đựng để hứa hẹn hạnh phúc ở thế giới khác.

Ở hai lĩnh vực tinh thần khác nhau, nhưng giữa nghệ thuật và tôn giáo có sự chi phối, ảnh hưởng lẫn nhau. Tôn giáo có thể dùng nghệ thuật làm hình thức biểu hiện. Ngược lại cũng có những tác phẩm nghệ thuật chứa đựng những tư tưởng và màu sắc tôn giáo.

Đặc trưng thẩm mỹ của nghệ thuật

a. Hình tượng nghệ thuật

Hình tượng nghệ thuật là phương thức đặc thù của nghệ thuật để mô tả hiện thực và thể hiện tư tưởng, tình cảm của người nghệ sĩ. Đó là sự thống nhất phản ánh, sáng tạo và cảm thụ nghệ thuật, nó là ranh giới phân định thế giới nghệ thuật với thế giới hiện thực.

Trong hình tượng nghệ thuật dựa trên nguyên tắc, hay hai phẩm chất quan trọng: đó là: tính trừu tượng và tính cụ thể cảm tính. Nó được thể hiện ở ba cấp độ: trình độ tư tưởng, tâm lý và vật chất (đó là ngôn ngữ, âm thanh và màu sắc)