<< Chapter < Page Chapter >> Page >

Sosiale wetenskappe: geskiedenis

Graad 5

Die vorming van 'n nuwe samelewing in sa

Module 5

Leefwyse van die vroeëre bewoners

  • Het jy al ooit by ‘n vreemde huis wat gesloop word, verbygeloop en gewonder wie daar gewoon en hoe hul geleef het? Selfs met behulp van die oorblyfsels kan ‘n mens mos nooit die volle verhaal ken nie.

AKTIWITEIT:

OM TYD IN DIE VERLEDE TE VERSTAAN

[LU 3.3]

  • Gelukkig het argeoloë heelwat bronne gevind deur versigtige opgrawings te maak in grotte en op ander plekke waar dié mense moontlik vroeër gewoon het. ‘n Kykie in Suid-Afrika se tydboek lyk so:
    Eerste bladsy – baie lank gelede.
  1. Is die volgende twee bladsye in die regte volgorde, met ander woorde eers antiek, dan modern? Hoekom?

21

  1. Di é kaart van ons land toon slegs enkele voorbeelde en bewyse van die vroegste inwoners. Verbind elke beskrywing met die regte skets op die kaart, bv. (i) 5.
  1. Hierdie potte dateer (bestaan sederts) uit omtrent 250 n.C. Dit is gevind in Mpumalanga en Kwazulu/Natal.
  2. Ysterimplemente soos hierdie dateer terug tot 700 n.C.
  3. In 1488 het die Portugese seevaarder , Dias, by Mosselbaai geland.
  4. Volstruiseierdoppe van sowat 15 000 jaar gelede is gevind. Die eierdoppe is meestal naby water begrawe.
  5. Uitgeholde klippe wat tot 10 000 jaar gelede gebruik is, is op verskeie plekke gevind.
  6. Van die wêreld se grootste versameling rotskunswerke soos dié eland is in die Drakensberge gevind.
  7. Klipwerktuie van tot 300 000 jaar oud word dwarsoor Suider-Afrika gevind.

Nou wil julle almal natuurlik weet hoe hierdie vroe ë re bewoners geleef het. Hier volg twee verhale daaroor. Net een van die twee is die waarheid. Kyk of jy die regte een kan kies nadat jy oor die vrae op die volgende bladsy gesels het.

SEPPIE SE VERHAAL

Ons noem hierdie periode die tydperk van die geraamtes . . .

In daardie tyd het bendes geraamtes oor die verlate vlaktes van Suider-Afrika gedwaal, kliphard sokkerliedjies gesing en oral slagspreuke van geraamtes op die rotse gespuitverf. Sommige het ook die tiere geterg en aan almal getorring. In die begin het hulle in grotte gewoon, maar later drieslaapkamerhuise met volvloermatte gebou – beter bekend as “bonegalous”. Hulle dieet het uit taai bene en minstens tien koppies sterk koffie per dag bestaan. Gelukkig het hulle uitgesterf omdat die osoonlaag so beskadig geraak het...

THARIEN SE VERHAAL

Ons land soos julle dit vandag ken, het baie lank gelede (sowat 1 tot 2 miljoen jaar gelede!) geen vasgestelde grense gehad nie. Dit was bloot deel van die vasteland van Afrika. Suid-Afrika was ook nog nie soos vandag ‘n blokkiesraaisel van lande, weiveld en woongebiede nie. Grond was toe nog te kies en te keur. Vroeëre bewoners het ons land oor ‘n tydperk van miljoene jare verander en ontwikkel. Latere besoekers uit Europa en Asië het verdere veranderinge veroorsaak. Intussen is Suid-Afrika steeds besig om te ontwikkel!

  1. Om die vorige vraag oor di é twee verhale reg te kan beantwoord, moet jy jouself eers in die vroe ë bewoners se “skoene” indink sodat jy hul kan verstaan!

Watter verhaal vertel die waarheid , met ander woorde, watter feite kan bewys word?

As ‘n mens iets kan bewys, is dit ‘n f . . . . . . . t, maar as dit nie bewys kan word nie, is dit slegs ‘n m . . . . . . . . . . .g.

Waarom is die mense op die skets van Tharien se verhaal jagters en versamelaars genoem?

Was dit vir hulle moeilik om kos in die hande te kry? Hoekom?

Hoe het hulle dié kos voorberei?

Het hulle dit met mekaar gedeel? Waarom?

Het hulle as ‘n gesin saamgewoon?

Beskryf hulle kleredrag.

Watter wapens en gereedskap het hulle gebruik?

Waarvan is dit gemaak?

Waar het hulle gewoonlik snags geslaap?

Kan jy dink waarom hulle naby ‘n rivier gebly het?

Het die mans en vrouens dieselfde tipe werk gedoen? Gee ‘n bewys!

Wat sal jy graag nog wil weet?

Wat sal ons nooit weet nie?

[LU 3.3]

Nou is jy gereed om die vroegste bewoners van ons land te ontmoet!

Die Khoina. Hulle was veeboere en het skape en beeste aangehou om hulle kosvoorraad aan te vul.

Swart mense. Hulle het ook gewasse begin aanplant en só begin met akkerbou.

Die San. Die eerste mense was jagters en versamelaars van veldkosse, soos eetbare wilde vrugte, bessies, wotels, ens.

Assessering

LEERUITKOMS 3: HISTORIESE INTERPRETASIE – DIE LEERDER IS IN STAAT OM ASPEKTE VAN GESKIEDENIS TE INTERPRETEER

3.1 Wees bewus van meer as een siening van die verlede.

Verstaan dat verskillende sienings oor dieselfde saak reg of verkeerd kan wees

3.2 Onderskei tussen feite en menings.

Kan inligting vanaf kaarte, diagramme en grafieke bekom.

  • Rekonstrueer verlede. Kan ‘n eenvoudige rekonstruksie van gebeurtenisse maak en verstaan hoe die mense daaroor voel.

Memorandum

Aktiwiteit

(a) 2 (antiek), 1 (modern)

(b)

(i) 6

(ii) 7

(iii) 4

(iv) 2

(v) 1

(vi) 5

  1. 3

(c) Tharien se verhaal is die waarheid.

Questions & Answers

what is mutation
Janga Reply
what is a cell
Sifune Reply
how is urine form
Sifune
what is antagonism?
mahase Reply
classification of plants, gymnosperm features.
Linsy Reply
what is the features of gymnosperm
Linsy
how many types of solid did we have
Samuel Reply
what is an ionic bond
Samuel
What is Atoms
Daprince Reply
what is fallopian tube
Merolyn
what is bladder
Merolyn
what's bulbourethral gland
Eduek Reply
urine is formed in the nephron of the renal medulla in the kidney. It starts from filtration, then selective reabsorption and finally secretion
onuoha Reply
State the evolution relation and relevance between endoplasmic reticulum and cytoskeleton as it relates to cell.
Jeremiah
what is heart
Konadu Reply
how is urine formed in human
Konadu
how is urine formed in human
Rahma
what is the diference between a cavity and a canal
Pelagie Reply
what is the causative agent of malaria
Diamond
malaria is caused by an insect called mosquito.
Naomi
Malaria is cause by female anopheles mosquito
Isaac
Malaria is caused by plasmodium Female anopheles mosquitoe is d carrier
Olalekan
a canal is more needed in a root but a cavity is a bad effect
Commander
what are pathogens
Don Reply
In biology, a pathogen (Greek: πάθος pathos "suffering", "passion" and -γενής -genēs "producer of") in the oldest and broadest sense, is anything that can produce disease. A pathogen may also be referred to as an infectious agent, or simply a germ. The term pathogen came into use in the 1880s.[1][2
Zainab
A virus
Commander
Definition of respiration
Muhsin Reply
respiration is the process in which we breath in oxygen and breath out carbon dioxide
Achor
how are lungs work
Commander
where does digestion begins
Achiri Reply
in the mouth
EZEKIEL
what are the functions of follicle stimulating harmones?
Rashima Reply
stimulates the follicle to release the mature ovum into the oviduct
Davonte
what are the functions of Endocrine and pituitary gland
Chinaza
endocrine secrete hormone and regulate body process
Achor
while pituitary gland is an example of endocrine system and it's found in the Brain
Achor
what's biology?
Egbodo Reply
Biology is the study of living organisms, divided into many specialized field that cover their morphology, physiology,anatomy, behaviour,origin and distribution.
Lisah
biology is the study of life.
Alfreda
Biology is the study of how living organisms live and survive in a specific environment
Sifune
Got questions? Join the online conversation and get instant answers!
Jobilize.com Reply

Get Jobilize Job Search Mobile App in your pocket Now!

Get it on Google Play Download on the App Store Now




Source:  OpenStax, Sosiale wetenskappe: geskiedenis graad 5. OpenStax CNX. Sep 23, 2009 Download for free at http://cnx.org/content/col10987/1.2
Google Play and the Google Play logo are trademarks of Google Inc.

Notification Switch

Would you like to follow the 'Sosiale wetenskappe: geskiedenis graad 5' conversation and receive update notifications?

Ask